Legionella in drinkwater: oorzaken, risico's en beschermingsmaatregelen

Legionella in drinkwater vormt een serieus gezondheidsrisico dat vooral huiseigenaren, verhuurders en exploitanten van openbare instellingen betreft. Deze bacteriën kunnen de zogenaamde veteranenziekte veroorzaken, een potentieel ernstige vorm van longontsteking. Het misverstand dat legionella gevaarlijk wordt door het drinken van besmet water is wijdverbreid. In werkelijkheid raken mensen geïnfecteerd door het inademen van kleine waterdruppeltjes (aerosolen) die legionella bevatten. Een klassiek scenario is de douche, waar dergelijke aerosolen gemakkelijk kunnen ontstaan.

Gezondheidsrisico's door legionella

De veteranenziekte uit zich vaak met griepachtige symptomen zoals koorts, hoesten en spierpijn. Het is vooral gevaarlijk voor mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals ouderen of jonge kinderen, bij wie het kan leiden tot een levensbedreigende longontsteking. In Duitsland sterven naar schatting jaarlijks 2.000 mensen aan de gevolgen van deze infectie. Het werkelijke aantal infecties is moeilijk te bepalen, omdat de symptomen vaak worden verward met die van griep en niet elk geval wordt gediagnosticeerd.

Wettelijke voorschriften en preventieve maatregelen

Sinds eind 2011 schrijft de drinkwaterverordening in Duitsland voor dat verhuurders elke drie jaar een onderzoek naar legionella moeten laten uitvoeren. Deze regeling is bedoeld om legionella-uitbraken vroegtijdig te herkennen en te voorkomen. Bij positieve bevindingen kan het zelfs zo zijn dat huurders onder bepaalde omstandigheden niet mogen douchen in hun woningen totdat het probleem is verholpen.

Temperatuurverhoging als kortetermijnmaatregel

Een gangbare methode om legionella in het warmwatersysteem te bestrijden is het verhogen van de watertemperatuur tot boven de 60°C. Deze temperatuur doodt legionella af, maar brengt ook enkele risico's en nadelen met zich mee. Ten eerste bestaat er een risico op verbrandingen voor de bewoners. Ten tweede is deze maatregel niet altijd betrouwbaar, omdat het een gelijkmatige opwarming van het gehele watersysteem veronderstelt, wat niet altijd gegarandeerd is. Bovendien leiden de hogere temperaturen tot verhoogde energiekosten, vooral bij installaties die op zonne-energie werken. Hier moet het water, dat normaal gesproken tot 40-50°C wordt verwarmd, met extra energie worden verwarmd tot de vereiste 60°C.

Chemische desinfectie en haar grenzen

Een andere methode is chemische desinfectie, waarbij chloor of andere desinfectiemiddelen worden gebruikt. Deze methode is echter omstreden, omdat legionella relatief resistent is tegen veel chemicaliën. Om ze effectief te doden, zijn vaak hoge concentraties nodig die de toegestane grenswaarden kunnen overschrijden. Bovendien kunnen dergelijke chemicaliën schadelijk zijn voor de gezondheid en moeten ze zorgvuldig worden gedoseerd en gecontroleerd.

UV-C-desinfectie: een effectieve en veilige oplossing

Gezien de onzekerheden en nadelen van de bovengenoemde methoden biedt de UV-C-desinfectie een betrouwbare en milieuvriendelijke alternatieve oplossing. UV-C-licht heeft het vermogen om het DNA van micro-organismen zoals legionella te vernietigen, waardoor ze inactief worden en zich niet kunnen vermenigvuldigen. Deze methode is bijzonder effectief omdat deze direct in de waterkringloop wordt toegepast en geen chemische residuen achterlaat.

Werking van UV-C-desinfectie

In een UV-C-desinfectie-installatie wordt het water continu door een kamer geleid, waar het wordt bestraald met UV-C-licht. Dit licht vernietigt het DNA van de legionella, waardoor de bacteriën onschadelijk worden gemaakt. Een groot voordeel van deze methode is dat ze onafhankelijk van de watertemperatuur werkt en er dus geen risico op verbranding bestaat. Bovendien is het energieverbruik relatief laag, wat het ook economisch aantrekkelijk maakt.

Toepassingsgebieden en voordelen

UV-C-desinfectie-installaties zijn geschikt voor zowel eengezinswoningen als grote wooncomplexen of openbare gebouwen. Ze zijn eenvoudig te installeren, vereisen weinig onderhoud en zijn kostenefficiënt in gebruik. Een ander voordeel is de milieuvriendelijkheid, aangezien er geen schadelijke chemicaliën in het milieu terechtkomen. Hierdoor wordt ook het probleem van chemische residuen in het afvalwater vermeden.

Langetermijnpreventiestrategieën

Naast de installatie van een UV-C-desinfectie-installatie zijn er andere maatregelen die kunnen helpen om legionella in drinkwater te voorkomen:

1. Regelmatig onderhoud en reiniging : Warmwatersystemen moeten regelmatig worden onderhouden en gereinigd om afzettingen en biofilms te voorkomen die als voedingsbodem voor legionella kunnen dienen.

2. Optimalisatie van de watertemperatuur : Hoewel hoge temperaturen legionella doden, moet de watertemperatuur in warmwatersystemen zo worden ingesteld dat ze de groei van bacteriën remt zonder verbranding te veroorzaken. Een temperatuur van ongeveer 55°C kan een goed compromis zijn.

3. Systematische controle : Regelmatige microbiologische tests van het water kunnen helpen om legionella vroegtijdig te detecteren en passende maatregelen te nemen.

4. Training en voorlichting : Bewustwording creëren is een belangrijke stap in preventie. Bewoners en gebruikers van gebouwen moeten worden geïnformeerd over de risico's van legionella en het belang van waterhygiëne.

Conclusie: Veiligheid en gezondheid door preventieve maatregelen

Legionella in drinkwater is een ernstig probleem dat effectief kan worden bestreden door een combinatie van wettelijke voorschriften, technische oplossingen en preventieve maatregelen. UV-C-desinfectie biedt een veilige, efficiënte en milieuvriendelijke methode om het risico op legionellabesmetting te minimaliseren. Samen met regelmatig onderhoud en monitoring kunnen deze maatregelen bijdragen aan het waarborgen van de gezondheid en veiligheid van bewoners.